Początki Instytutu sięgają czasów, gdy powstała Katedra Maszynoznawstwa Rolniczego na Uniwersytecie Wrocławskim.

Kolejne etapy:

Katedra Maszynoznawstwa (1950-1959)

Katedra Mechanizacji Rolnictwa (1959-1970)

Instytut Mechanizacji Rolnictwa (1970-1998)

Instytut Inżynierii Rolniczej (1998-dziś)

Jednostka powstała na bazie Katedry Mechanizacji Rolnictwa, utworzonej w 1950 r. przy Wydziale Rolnym Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu. Organizatorami Katedry byli: prof. dr Czesław Kanafojski i prof. Roman Fąfara. W latach 1951-1959 kierownikiem Katedry był dr Zbisław Martini. W następnych pięciu latach obowiązki kierownika pełnił dr Jam Bohdanowicz pod kuratelą prof. Bolesława Świętochowskiego. Od 1965 r. kierownikiem Katedry, a później, od 1970 r., kiedy to utworzony został Instytut Mechanizacji Rolnictwa, jego dyrektorem był prof. dr hab. Jan Bohdanowicz. Od 1995 r. Instytutem kierował prof. dr hab. Eugeniusz Kamiński. W roku 1998 nastąpiła zmiana nazwy na Instytut Inżynierii Rolniczej. W latach 1999-2009 dyrektorem Instytutu był prof. dr hab. Józef Szlachta. W latach 2009-2013 dyrektorem był dr hab. Józef Cież, a obecnie jest nim dr hab. Adam Figiel, prof. nadzw.

Po restrukturyzacji, przeprowadzonej w 2009 roku, w skład Instytutu wchodzi pięć zakładów:

Zakład lnżynierii Produkcji Zwierzęcej i Bioenergetyki zajmujący się doskonaleniem doju i systemów udojowych, metodami i technikami przeróbki i przygotowania pasz, badaniem cech elektrycznych polskich odmian zbóż i ich wykorzystaniem w procesach separacji, a także przetwarzaniem surowców biologicznych i odpadów w energię.

Zakład Inżynierii Systemów Agrotechnicznych i Bezpieczeństwa Pracy zajmujący się technologiami prac maszynowych, zwłaszcza w terenach górzystych, optymalizacją maszyn ochrony roślin, bezpieczeństwa i ochrony zdrowia człowieka, optymalizacją układów jezdnych i konstrukcji maszyn pracujących na terenach urzeźbionych, zmiennością charakterystyki gleby poddanej obróbce maszynowej, zużyciem narzędzi rolniczych i optymalizacją procesów skrawania gruntów rolniczych.

Zakład PodstawTechniki zajmujący się badaniem cech wytrzymałościowych i reologicznych materiałów roślinnych, biologicznymi skutkami stosowania techniki w rolnictwie. Ponadto Zakład podejmuje badania i działalność edukacyjną w zakresie wykorzystania energii wiatru, słonecznej oraz geotermalnej.

Zakład Techniki Cieplnej i Inżynierii Procesowej zajmujący się problemami wymiany ciepła podczas suszenia produktów rolniczych, matematycznym modelowaniem procesów suszenia, optymalizacją zużycia energii przy suszeniu, wykorzystaniem niekonwencjonalnych źródeł suszenia.

Zakład Niskoemisyjnych Źródeł Energii i Gospodarki Odpadami.

W roku 2009 Instytut wzbogacił się o nowy budynek (Centrum Bioinżynierii), w którym znajdują się nowocześnie wyposażone laboratoria, sale dydaktyczne, sale komputerowe, biblioteka oraz pokoje dla pracowników. Budynek ten zastąpił tak zwany pawilon namysłowski, stanowiący istotną część pomieszczeń dydaktycznych oraz laboratoryjnych Instytutu Przez blisko 30 lat. Ponadto, dzięki adaptacji hali maszyn (nowej) w Instytucie powstało Centrum Odnawialnych Źródeł Energii. W skład Centrum wchodzą: laboratorium energii wiatrowej, solarnej i geotermalnej, laboratorium biogazu oraz laboratorium przetwarzania biomasy.

W Instytucie pracuje:

- sześciu profesorów,

- 11 doktorów habilitowanych,

- 21 adiunktów ze stopniem doktora,

- trzech wykładowców,

- 10 pracowników technicznych.

Instytut nawiązał współpracę z zagranicznymi uczelniami rolniczymi i technicznymi w Republice Czeskiej (Praha, Brno, Ceske Budejovice, Hradec Kralove) i Słowacji (Nitra) oraz Uniwersytetem Rolniczym w Uppsali – Szwecja, Cemagref we Francji, Katolickim Uniwersytetem w Leuwen (Belgia). Prowadzone są także wspólne prace badawcze z Uniwersytetem w Alicante (Hiszpania) oraz z Wydziałem Mechanicznym University of Nottingham w Malezji.